(در ابتدای این مسیر بهتر است با مفهوم هزینه آشنا شویم به طور کلی هزینه یعنی پولی که برای خرید کالاها، ابزارها و مقاصد مالی مورد نیاز خرج می کنید. به عبارتی دیگر هزینه چیزی است که در ازای رسیدن به هدف و مقصودی معین خرج می‌شود.
با مفهوم بودجه چقدر آشنایی دارید؟ در یک تعریف ساده بودجه تخمینی از دخل و خرج در بازه زمانی معین است. با بودجه بندی و اهمیت آن در زندگی شخصی چقدر آشنایی دارید؟ در ادامه با ما همراه باشید تا از اهمیت وجود بودجه بندی در زندگی بیشتر بدانیم و با ترفندهای کاربردی برای یک بودجه بندی اصولی، برای یک برنامه ریزی مالی درست آشنا شویم.
بودجه بندی یعنی مدیریت درآمدها و هزینه ها برای رسیدن به اهداف مالی.
یک برنامه ریزی اصولی که شامل نحوه خرج کردن، طبق میزان درآمد و هزینه در یک بازه زمانی معین است. این دوره زمانی میتواند کوتاه مدت (ماهیانه) یا بلند مدت ( سالیانه) باشد.
در نتیجه ی یک بودجه بندی اصولی و صحیح شما همیشه پول کافی برای اهداف مالی خود و خرید چیزهایی که نیاز دارید را در اختیار دارید.
بودجه بندی برای پس‌انداز کردن و مدیریت مالی ضروری است. این نوع از مدیریت ساده نیست بلکه یک مهارت مهم به شمار می رود، عده ای به دلیل عدم بهره مندی از یک بودجه بندی مناسب در زندگی شان علی‌رغم اینکه سال‌ها شاغل هستند، همچنان به اهداف خود دست نیافته اند و با با انها فاصله زیادی دارند.
در ابتدا برای خود هدف تعریف کنید؛ اهداف و مقاصد مالی ای که می‌خواهید در کوتاه مدت و یا بلندمدت به آنها برسید را بنویسید و آنها را بر اساس اهمیت اولویت بندی کنید سپس با انگیزه تمام برای دستیابی به اهدافتان گام بردارید. برای مثال این اهداف میتوانند رفتن به یک سفر خارجه، خرید ملک یا مسکن، خرید خودرو، لوازم خانه و… باشند.
اگر بدانیم چطور بودجه بندی کنیم، در راه رسیدن به اهداف خود گام بزرگی برداشته ایم.
در اولین مرحله یک فهرست از درآمدهایتان اعم از حقوق، یارانه و سایر منابع درامدی تهیه کنید و حساب دقیق حساب خود را داشته باشید.
هزینه های خود را مشخص و آن ها را فهرست و اولویت بندی کنید.
این فهرست به طور کلی شامل هزینه های مربوط به موارد زیر می‌شود:
خانه (قسط خانه، اجاره بها، تعمیر، آب و برق و گاز)، خودرو (قسط ماهانه ماشین، بنزین، بیمه و…)، تلفن همراه و اینترنت، اقلام خوراکی (خرید مواد خوراکی، سرو غذا در بیرون از خانه، تنقلات و…)، پوشاک، کفش، لباس، تفریح و سرگرمی (رفتن به شهربازی و سینما، کافه، کنسرت، ورزش و …)
هزینه های ثابت و متغیر خود در یک بازه زمانی معین، مشخص کنید. هزینه‌های ثابت، هزینه‌هایی هستند که در زمان معین برای مثال ماهانه می بایست پرداخت شوند. و می توانند شامل؛ هزینه اجاره بها، اقساط وام، هزینه اجاره مغازه یا مسکن، پوشاک ضروری، قبوض آب برق و گاز، و هزینه های درمانی باشد. هزینه های متغیر، هزینه‌هایی هستند که در طی بازه های زمانی مختلف تغییر می‌کنند. مانند هزینه مراسمات خاص، تفریح و سرگرمی، ورزش، خورد و خوراک و…
البته باید به این نکته توجه داشت بروز هزینه های اضطراری، مانند تعمیرات اتومبیل، خرابی لوازم خانه و هزینه های درمانی افراد را وادار به خرج کردن، خارج از بودجه می کند.
رد هزینه های خود را بگیرید. صورت حساب های بانکی و کاغذهای رسید خریدهای اخیرتان را مرور کنید تا بفهمید پولتان کجا رفته و چگونه خرج شده. با این کار، شما میتوانید به درستی جاهایی را که بیشتر در آن خرج می‌کنید، شناسایی کرده و ان ها را محدود کنید.
پس از مشخص کردن هزینه های ثابت و متغیر آنها را تفکیک کنید.
در این مرحله لازم است هزینه های ثابت و متغییر خود را بر اساس اهمیت اولویت بندی کنید.
پس از اولویت بندی هزینه های ثابت و مغییر به مقدار لازم به آنها بودجه اختصاص می دهیم. که برای تعیین این مقدار با توجه به هر هزینه باید سقف (حداکثر مقدار) برای آن در نظر بگیریم.
در این مرحله به بررسی درآمدها و هزینه ها می پردازیم، اگر این رابطه درآمد می بایست از هزینه بیشتر باشد یعنی عملکرد خوبی داشته اید و میتوانید از مقدار پول باقی مانده برای پس انداز و سرمایه‌گذاری در بازار های مالی استفاده کنید. اما اگر هزینه بیشتر از درامد بود می بایست هزینه های غیر ضروری (هزینه های متغیر) را کاهش دهید یا حذف کنید، تلاش کنید تا درآمدتان را افزایش دهید تا بتوانید علاوه بر تامین خواسته های خود پس انداز داشته باشید و در نتیجه یک برنامه ی اصولی تر برای بودجه بندی صحیح تنظیم و دنبال کنید. برای مثال یک سری تفریحات هزینه بر را از برنامه ی خود حذف کنید یا به جای ورزش کردن در باشگاه ورزش خانگی را جایگزین کنید و …
یک تکنیک پرطرفدار برای بودجه بندی تکنیک ۲۰ ۳۰ ۵۰ است.
این تکنیک یک روش برای بودجه ریزی آسان است که به شما کمک می کند، پول خود را به صورت ساده، موثر و پایدار مدیریت کنید. برای انجام این تکنیک نیاز نیست حتما درآمد بالایی داشته باشید. با هر میزان حقوقی به راحتی میتوانید این تکنیک را استفاده کنید و روش درست مصرف کردن و پس انداز کردن را در یاد بگیرید و آن را در خودتان نهادینه کنید.
طبق قانون اصلی این فرمول باید درآمد ماهانه خود را به سه دسته هزینه تقسیم بندی کنید :
۵۰٪ از درآمد به مهم ترین مخارج زندگی (مثل اجاره، غذا، قبض) وهزینه های ضروری که نمی توان از آن ها اجتناب کرد اختصاص پپدا می‌کند. ۳۰٪ برای تامین خواسته های شخصی و ۲۰٪ باقی مانده را برای پس انداز در نظر گرفته می‌شود.
این ۲۰ درصد پس انداز در اینجا به این معنی است که حداقل ۲۰ درصد از درآمدتان را برای اهداف و مقاصد مالی تان در نظر بگیرید.
داده‌های رسمی درآمد هزینه در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد در نتیجه افزایش تورم هزینه های یک خانوار ایرانی هم به شدت افزایش یافته و مدیریت هزینه ها بسیار سخت شده است. دستمزد مردم به شدت ناکافی‌ست و متوسط هزینه های یک خانوار نسبت به رقم مشابه در سال قبل ٤٩ درصد افزایش یافته است. در نتیجه طبیعی است در شرایط امروزی با وجود تورم ممکن است ما نتوانیم این نسبت ها را به درستی در زندگی خود برقرار کنیم. اما منطقی ترین راه این است که کمی محتاطانه تر در هزینه ها و مخارج شخصی خود عمل کنیم و مخارج ضروری تر را در اولویت قرار دهیم.
تاکید بودجه ریزی معکوس روی سرمایه‌گذاری و پس‌انداز است.برعکس اکثر روش‌های بودجه‌ریزی، که شما ابتدا خرج‌ها را مشخص می‌کنید و در انتها مبلغی و را به عنوان پس‌انداز در نظر میگیرید. در این روش شما اولین کاری که می‌کنید این است که بخشی از درآمد خود را برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در نظر میگیرید، و بخش باقی مانده را به هزینه ها و مخارج اختصاص میدهید. دلیلش این است که شما همیشه و در هرحالی باید مبلغی به عنوان پس‌انداز داشته باشید.
این روش بهترین روش برای بودجه بندی به حساب می آید. روش کار آن بسیار راحت است فقط به اندازه ای پول از حساب بانکی شما میتواند خارج شود که درآمد دارید.
برای مثال، اگر ماهی ۹ میلیون تومان درآمد دارید، باید همین مقدار را در بخش‌های مختلف زندگی تقسیم کنید:
پرداخت اقساط، پس انداز، بنزین، هزینه‌های خورد و خوراک و … در انتها، وقتی هزینه‌های خود را باهم جمع و حاصل را از درآمدتان کم می‌کنید، باقی مانده باید صفر شود. با همین تکنیک دخل و خرج خود را برای دستیابی اهداف مالی خود برنامه ریزی کرده و پیش میبرید.
با به کارگیری ترفند های بودجه بندی بعد از یک مدت کوتاه میتوانید سرمایه و درآمد خود را به درستی مدیریت کرده و به بهترین شکل آن را افزایش دهید.
همان که اشاره شد مدیریت هزینه ها یکی از مهم ترین اصول امور مالی شخصی است، و یکی از موارد خیلی مهم در مدیریت هزینه ها برنامه ریزی مالی دقیق و بودجه بندی اصولی است. در این مقاله روش های کاربردی و اجرایی بودجه بندی را به شما معرفی کردیم؛ تا با بهره گیری از آنها بتوانیم علاوه بر تامین هزینه ها به طور مداوم درآمدی مازاد بر درامد ماهانه خود داشته باشیم، و همچنین به اهمیت این موضوع پی ببریم که با پس انداز و سرمایه‌گذاری درست مسیر آسودگی مالی را سریع تر طی خواهیم کرد.